Profiterole (โปรฟิเทอร์โรล)

ย้อนกลับไปในประเทศฝรั่งเศส ในยุคฟื้นฟูศิลปวิทยา (French Renaissance) ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่วัฒนธรรมและศิลปะหลากหลายแขนงได้รับการพัฒนาอย่างรุ่งเรือง รวมถึงวัฒนธรรมด้านอาหารของฝรั่งเศสที่เริ่มนำเทคนิคใหม่ๆ มาใช้เพื่อรังสรรค์เมนูที่ซับซ้อนและน่าประทับใจ ทั้งนี้ในยุคนี้ชาวฝรั่งเศสเริ่มนำแป้งชูซ์เพสตรี้ (Choux Pastry) มารังสรรค์ขนมหวานเลิศรสที่หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นชูครีม เอแคลร์ หรือแม้แต่โปรฟิเทอร์โรล (Profiterole) เองก็ได้รับการพัฒนามาจากยุคนี้เช่นเดียวกัน แสดงให้เห็นถึงนวัตกรรมด้านการทำขนมในยุคนั้น

จุดกำเนิด: จากราชสำนักอิตาลีสู่ความนิยมในฝรั่งเศส

โปรฟิเทอร์โรล (Profiterole) เป็นขนมหวานที่มีลักษณะคล้ายกับชูครีม คือเป็นก้อนแป้งชูซ์ทรงกลมเล็กๆ แต่โดยทั่วไปจะสอดไส้ด้วยวิปครีม หรือคัสตาร์ดเนื้อเนียนนุ่ม และราดด้วยซอสช็อกโกแลตแสนอร่อย โดยประวัติของโปรฟิเทอร์โรลนั้นมีรากฐานมาจากอิตาลี กล่าวกันว่าถูกคิดค้นขึ้นมาโดยหัวหน้าพ่อครัวประจำราชสำนักของแคทเธอรีน เดอ เมดิชี (Catherine de' Medici) ราชินีของกษัตริย์เฮนรี่ที่ 2 แห่งฝรั่งเศส ซึ่งในช่วงที่พระองค์อภิเษกสมรสและขึ้นครองราชย์ ได้นำพ่อครัวชาวอิตาลีผู้มากความสามารถติดตามมาด้วยที่ราชสำนักฝรั่งเศส เพื่อนำความรู้และเทคนิคการทำอาหารชั้นสูงจากอิตาลีมาเผยแพร่

เมื่อย้ายมายังฝรั่งเศส พ่อครัวของแคทเธอรีนก็นำเทคนิคการทำอาหารที่สั่งสมมาจากอิตาลีมาใช้ด้วย ซึ่งหนึ่งในสูตรอาหารที่เขานำมาด้วยนั่นก็คือโปรฟิเทอร์โรล ซึ่งเดิมทีเป็นสูตรที่ถูกสร้างขึ้นมาสำหรับราชวงศ์ในอิตาลี แต่หลังจากที่เขาย้ายตามแคทเธอรีนมา ขนมหวานเมนูนี้จึงถูกนำมาใช้ในวัฒนธรรมฝรั่งเศส และเป็นที่นิยมในหมู่ชนชั้นสูงอย่างรวดเร็ว กลายเป็นส่วนหนึ่งของงานเลี้ยงและงานสังสรรค์ในราชสำนัก

การแพร่หลายในฝรั่งเศส: บทบาทของเชฟดังและที่มาของชื่อ

เมื่อเวลาผ่านไป โปรฟิเทอร์โรลก็ได้รับความนิยมอย่างมากในราชสำนักฝรั่งเศสในช่วงรัชสมัยของพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ในศตวรรษที่ 17 François Pierre La Varenne (ฟรองซัวส์ ปิแอร์ ลา วาเรน) เชฟชาวฝรั่งเศสผู้มีชื่อเสียงในยุคนั้น ได้รับการยกย่องว่ามีบทบาทสำคัญในการทำให้ขนมหวานเมนูนี้เป็นที่นิยมอย่างกว้างขวาง โดยหนังสือการทำอาหารของเขาชื่อ Le Cuisinier François (เลอ คูยซิเนียร์ ฟรองซัวส์) ซึ่งตีพิมพ์ในปี ค.ศ. 1651 ได้นำเสนอสูตรขนมที่ทำจากชูว์เพสตรี้เอาไว้หลากหลาย ตั้งแต่ชูครีม เอแคลร์ และโปรฟิเทอร์โรล ด้วยเหตุนี้เองขนมที่ทำมาจากชูว์เพสตรี้จึงได้รับความนิยมไปทั่วฝรั่งเศสอย่างรวดเร็ว และกลายเป็นส่วนหนึ่งของมรดกขนมหวานฝรั่งเศสที่สำคัญ

ในอดีตขนมหวานเมนูนี้อาจจะไม่ได้ถูกเรียกว่าโปรฟิเทอร์โรลตั้งแต่แรกเริ่ม แต่คำว่า Profiterole เชื่อกันว่ามีต้นกำเนิดมาจากคำภาษาฝรั่งเศสว่า Profiter ซึ่งแปลว่า ทำกำไร หรือ ได้รับประโยชน์ เนื่องจากขนมหวานเมนูนี้เป็นที่ชื่นชอบในหมู่ชนชั้นสูงในฝรั่งเศส และอาจสื่อถึงการได้รับความสุข ความเพลิดเพลิน หรือผลประโยชน์จากการบริโภคขนมอันโอชะและหรูหรานี้

วิวัฒนาการและโปรฟิเทอร์โรลในปัจจุบัน: ความหลากหลายที่ไร้ขีดจำกัด

ในศตวรรษที่ 19 เชฟทำขนมเริ่มทดลองพัฒนาโปรฟิเทอร์โรลให้มีความทันสมัยมากขึ้น โดยนำไส้ต่างๆ นอกจากวิปครีม อย่างเช่น คัสตาร์ด เพสตรี้ครีม ไอศกรีม หรือแม้แต่ผลไม้บด มาใช้เพื่อทำให้เกิดรสชาติและเนื้อสัมผัสที่หลากหลายและน่าสนใจยิ่งขึ้น ในฝรั่งเศส โปรฟิเทอร์โรลมักเชื่อมโยงกับการเฉลิมฉลองและโอกาสพิเศษ ตั้งแต่งานแต่งงาน งานเลี้ยงรับรอง ไปจนถึงงานวันเกิด ซึ่งมักถูกจัดวางไว้บนโต๊ะของหวานเพื่อเพิ่มสัมผัสแห่งความหรูหราและความประทับใจให้กับการเฉลิมฉลอง

ในเวลาต่อมา โปรฟิเทอร์โรลก็ก้าวข้ามพรมแดนอย่างรวดเร็วและได้รับความนิยมในส่วนอื่นๆ ของโลก โดยแต่ละประเทศได้นำไปปรับปรุงให้เข้ากับวัฒนธรรมและวัตถุดิบท้องถิ่น เช่น ในอิตาลีเรียกว่า Bigné (บีญเญ่) หรือ Zeppole (เซปโปเล) ซึ่งมักพบในเทศกาลคาร์นิวัล ส่วนในสเปนเรียกว่า Nun's puffs (นันส์ พัฟฟ์ส) หรือ Buñuelos de viento (บูเญียวลอส เด เวียนโต) โดยแต่ละวัฒนธรรมก็จะเพิ่มลูกเล่นอันเป็นเอกลักษณ์ของตัวเองไปในสูตร ทำให้โปรฟิเทอร์โรลมีไส้ในรูปแบบที่หลากหลายมากขึ้น ซึ่งสะท้อนถึงการปรับตัวเข้ากับรสนิยมท้องถิ่นและความคิดสร้างสรรค์ของเชฟ

ปัจจุบัน โปรฟิเทอร์โรลยังคงเป็นขนมหวานยอดนิยมและได้รับการพัฒนาให้มีหลากหลายรูปแบบ ไม่เพียงแต่ไส้หวานเท่านั้น แต่ยังรวมไปถึงไส้ที่เป็นอาหารคาวอย่างเช่น ชีส ซาลมอนรมควัน หรืออาหารทะเลผสมครีม ซึ่งรูปแบบที่แปลกใหม่นี้กลายเป็นอาหารเรียกน้ำย่อยยอดนิยม (appetizers) ในงานเลี้ยงต่างๆ ทั้งนี้นอกจากไส้ด้านในแล้ว ซอสที่ใช้ราดเป็นท็อปปิ้ง ก็มีรูปแบบที่หลากหลายมากขึ้น ไม่เพียงแต่ซอสช็อกโกแลตเท่านั้น แต่ยังมีคาราเมล ราสเบอร์รี่ กาแฟ หรือแม้แต่ซอสผลไม้รสเปรี้ยวอื่นๆ อีกมากมาย ทำให้โปรฟิเทอร์โรลยังคงเป็นขนมที่สร้างสรรค์ พัฒนาอยู่เสมอ และตอบโจทย์รสนิยมที่หลากหลายในปัจจุบัน