Ginkgo (แปะก๊วย)
ตามหลักฐานทางประวัติศาสตร์ ต้นแปะก๊วย ถือเป็นต้นไม้โบราณหนึ่งในสายพันธุ์ที่เก่าแก่ที่สุดในโลก ซึ่งมีอายุยาวนานกว่าหลายล้านปี โดยผู้เชี่ยวชาญกล่าวว่าต้นแปะก๊วยได้สูญพันธุ์ไปแล้วในช่วงก่อนคริสต์ศักราช จนกระทั่งมีการค้นพบต้นแปะก๊วยอีกครั้งเมื่อปี ค.ศ. 1600
กำเนิดและการแพร่กระจาย: จากจีนสู่ญี่ปุ่นและทั่วโลก
ต้นแปะก๊วยมีประวัติศาสตร์ยาวนานมาจากแถบตะวันออกเฉียงใต้ของประเทศจีน หลังจากการค้นพบครั้งใหม่ พระสงฆ์ในจีนกลุ่มหนึ่งก็ใช้เวลาหลายปีในการปกป้องและขยายพันธุ์แปะก๊วย จนในที่สุดต้นแปะก๊วยก็ได้รับการแนะนำให้รู้จักในญี่ปุ่นและอีกหลายประเทศในเอเชีย ซึ่งในญี่ปุ่นแปะก๊วยเป็นที่รู้จักกันในชื่อ จินนัน (Ginnan) ส่วนในประเทศจีนจะเรียกกันว่า ไป๋กัว (Bai Guo) ออกเสียงคล้าย ๆ กับ แปะก๊วย ที่คนไทยเราใช้เรียกกัน เพราะเราเองก็ออกเสียงเพี้ยนมาจากของจีนนั่นเองค่ะ
ตำนานและความทนทาน: ต้นไม้แห่งการป้องกันอัคคีภัย
ในตำนานญี่ปุ่น ต้นแปะก๊วยยังได้รับการบูชาในฐานะ ต้นไม้แห่งการป้องกันอัคคีภัย และ ต้นไม้ผู้ช่วยชีวิต เนื่องจากมีเรื่องเล่าว่าต้นแปะก๊วยได้ปกป้องวัดและผู้คนจำนวนมากที่ถูกไฟล้อมรอบ ขณะที่ไฟกำลังจะเผาผลาญวัด ต้นแปะก๊วยต้นหนึ่งก็เริ่มพ่นน้ำออกมาเพื่อดับไฟและช่วยชีวิตผู้คนเอาไว้ ซึ่งตำนานเหล่านี้ทำให้ต้นแปะก๊วยได้รับการบูชาในรูปแบบของเทพเจ้า ชาวญี่ปุ่นจึงนิยมปลูกต้นแปะก๊วยเอาไว้ใกล้วัด นอกเหนือไปจากตำนานแล้ว ต้นแปะก๊วยยังเป็นพืชชนิดแรกที่เติบโตขึ้นมาได้บนพื้นที่ที่ถูกทำลาย โดยระเบิดปรมาณูในปี 1945 ในเมืองฮิโรชิมะและยังคงเติบโตอยู่ในปัจจุบัน แต่ต้นแปะก๊วยที่เก่าแก่ที่สุด เชื่อกันว่ามีอายุมากกว่า 3,500 ปี สามารถพบได้ในวัด Di Lin บนภูเขา Fu Lai ในจังหวัด Shangdong ของประเทศจีน
ต้นแปะก๊วยถือเป็นต้นไม้อีกหนึ่งชนิดที่มีอายุยืนยาวมากที่สุดในโลก โดยนักวิทยาศาสตร์ชาวอเมริกันและชาวจีนค้นพบคุณสมบัติที่ทำให้ต้นแปะก๊วยมีอายุยืนยาวเป็นพันปี คือ ต้นแปะก๊วยสามารถสร้างสารเคมีที่ต่อต้านโรคและภาวะแล้งได้ เนื่องจากยีนของต้นแปะก๊วยไม่ได้เป็นยีนที่ทำให้ต้นไม้แก่ตัวลง นี่จึงเป็นอีกหนึ่งเหตุผลที่ทำให้ต้นแปะก๊วยมีอายุยืนนานต่างจากพืชชนิดอื่น ๆ
แปะก๊วยในทางการแพทย์และการนำไปใช้ในอาหาร
ในทางการแพทย์แผนจีนมีการใช้แปะก๊วยมานานหลายศตวรรษ เพื่อรักษาโรคต่าง ๆ อาทิเช่น โรคหอบหืด อาการไอ และปัญหาเกี่ยวกับกระเพาะปัสสาวะ นอกจากนี้ยังเชื่อกันอีกว่าใบของต้นแปะก๊วยมีส่วนช่วยปรับปรุงความจำและการทำงานของสมอง จนนำมาสู่การพัฒนาและวิจัยอย่างกว้างขวางในปัจจุบัน
จากการศึกษาและวิจัยอย่างกว้างขวางพบว่าแปะก๊วยมีสรรพคุณที่มีประโยชน์ต่อร่างกายเป็นอย่างมาก มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ป้องกันการเกิดมะเร็ง ช่วยชะลอความแก่ ยับยั้งการเกาะตัวของเกล็ดเลือดทำให้การไหลเวียนของเลือดดีขึ้น ทำให้เลือดไหลเวียนไปยังสมองและผิวหนังได้ดี มีส่วนช่วยให้ความทรงจำดีขึ้น จึงเหมาะแก่ผู้ป่วยที่เป็นโรคอัลไซเมอร์ เสริมสร้างสมรรถภาพทางเพศ และช่วยเพิ่มการมองเห็นให้ดีมากยิ่งขึ้น
นอกจากสรรพคุณทางยาแล้ว แปะก๊วยยังนิยมใช้ในการปรุงอาหารหลากหลายชนิด แต่โดยปกติแล้วแปะก๊วยจะไม่นิยมทานแบบสด ๆ เนื่องจากมีสารเคมีที่เรียกว่า Gingotoxin ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการคลื่นไส้ อาเจียน และปัญหาทางเดินอาหารอื่น ๆ ตามมา จึงต้องนำไปปรุงให้สุกก่อนรับประทาน สามารถนำไปปรุงอาหารได้หลากหลาย เช่น ซุป สตู ผัด ย่าง ทอด หรือนำไปทำขนมหวานก็อร่อยเช่นกัน เนื่องจากแปะก๊วยจะมีรสชาติหวานเล็กน้อย
ในญี่ปุ่นมีเมนูที่ทำจากแปะก๊วยยอดนิยมหลายเมนู อาทิเช่น Ginnan Kinton (มันหวานบดผสมแปะก๊วย), Ginnan no Takikomi Gohan (ข้าวอบแปะก๊วย), Chawanmushi (ไข่ตุ๋นญี่ปุ่นที่มีส่วนผสมของแปะก๊วย) และ Dobin mushi (ซุปดั้งเดิมของญี่ปุ่น) ในประเทศจีนนิยมนำไปต้มแล้วทานคู่กับโจ๊ก ส่วนในประเทศไทยนิยมนำไปทำข้าวอบแปะก๊วย, แปะก๊วยนมสด, แปะก๊วยน้ำขิง และแปะก๊วยผัดพริกเกลือ เป็นต้น
