Nam Prik Pao (น้ำพริกเผา)

Nam Prik Pao (น้ำพริกเผา) เป็นอาหารคู่ครัวไทยที่มีประวัติศาสตร์ยาวนาน ทำมาจากการผสมผสานวัตถุดิบและเครื่องเทศที่หลากหลาย มีรสชาติเผ็ดร้อน หวาน มัน และมีกลิ่นหอมเฉพาะตัว วันนี้ Rimping Supermarket จะพาคุณไปเจาะลึกเรื่องราวของน้ำพริกเผาที่อยู่คู่สำรับไทยมาอย่างยาวนานกันค่ะ

ต้นกำเนิดและวิวัฒนาการ: จากน้ำพริกผัดสู่ น้ำพริกเผา

ต้นกำเนิดของน้ำพริกเผามีประวัติค่อนข้างคลุมเครือ แต่สันนิษฐานกันว่าพัฒนามาจาก น้ำพริกผัด ซึ่งเป็นน้ำพริกที่นิยมทานกันในภาคกลาง ทำมาจากพริกแห้ง กระเทียม หอมแดง กุ้งแห้ง เกลือ และน้ำมัน นำมาโขลกแล้วผัดรวมกัน นิยมทานคู่กับผักสด ผักต้ม หรือใช้เป็นเครื่องปรุงรสอาหารประเภท ต้ม ยำ และแกง

ต่อมาน้ำพริกผัดได้รับการพัฒนา โดยใส่มะขามเปียก และน้ำตาลปี๊บลงไปด้วย โดยส่วนผสมเหล่านี้ทำให้น้ำพริกมีลักษณะเหนียว และข้นขึ้น อีกทั้งยังมีรสชาติกลมกล่อมหวานมันกลายเป็น น้ำพริกเผา ที่เรารู้จักในปัจจุบัน แต่อย่างไรก็ตาม น้ำพริกเผานั้นมีสูตรที่หลากหลาย ซึ่งแต่ละครัวเรือนก็จะปรุงรสกันตามใจชอบ โดยอาจจะเพิ่มหรือลดส่วนผสมบางอย่าง แต่ยังคงวัตถุดิบหลักเอาไว้ดังเดิม

ตลอดหลายศตวรรษที่ผ่านมาน้ำพริกเผากลายเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมการกินของคนไทย มีการนำมาใช้เป็นส่วนประกอบในอาหารต่างๆ เช่น ผัดน้ำพริกเผา หมูทอดน้ำพริกเผา ต้มยำน้ำพริกเผา ก๋วยเตี๋ยวต้มยำ หรือใช้เป็นเครื่องจิ้มสำหรับผักสด ผักต้ม อาหารทะเล ทาขนมปัง และอาหารทอดต่างๆ อย่างเช่น ข้าวเกรียบ หรือมันฝรั่งทอด

จุดเปลี่ยนสู่ยุคอุตสาหกรรม: กำเนิด น้ำพริกเผาแม่ประนอม (พ.ศ. 2502)

อย่างไรก็ตาม จุดเปลี่ยนสำคัญของน้ำพริกเผาไทยก็เกิดขึ้นอีกครั้งในปี พ.ศ. 2502 เมื่อ คุณศิริชัย และคุณประนอม แดงสุภา (แม่ประนอม) คู่สามีภรรยาชาวจังหวัดสมุทรปราการ ได้คิดค้นสูตรน้ำพริกเผาแบบใหม่ขึ้นมา แล้วบรรจุในขวดแก้วขายในชื่อ น้ำพริกเผาแม่ประนอม ซึ่งเป็นน้ำพริกเผาสำเร็จรูปแบรนด์แรกของไทย

คุณศิริชัยกล่าวว่า น้ำพริกเผาแม่ประนอมถือกำเนิดขึ้นจากแนวคิดที่ว่าวิถีชีวิตของคนไทยเปลี่ยนไปด้วยชีวิตที่เร่งรีบมากขึ้น และผู้หญิงสมัยใหม่มักออกไปทำงานนอกบ้าน ด้วยเหตุนี้การทำน้ำพริกกินเองจึงไม่ได้รับความนิยมเหมือนสมัยก่อน จึงต้องหันมาพึ่งพาน้ำพริกสำเร็จรูปแทน

แต่ขณะนั้นในท้องตลาดมีแต่น้ำพริกใส่กะละมังแล้วตักขาย คุณศิริชัย และคุณประนอมจึงเกิดความคิดในการนำน้ำพริกเผามาบรรจุลงในขวดขาย เพื่อความสะอาด และสะดวก อีกทั้งยังสามารถเก็บไว้กินได้นานอีกด้วย

น้ำพริกเผาแม่ประนอมประสบความสำเร็จเป็นอย่างมาก ด้วยรสชาติที่อร่อยเป็นเอกลักษณ์ อีกทั้งยังมีจุดขายที่แตกต่างจากผู้ประกอบการรายอื่น คือน้ำพริกบรรจุอยู่ในขวดแก้ว ซึ่งสิ่งนี้ถือเป็นแนวทางสำหรับผู้ประกอบการรายอื่นๆ ที่หันมาผลิตน้ำพริกบรรจุขวดแก้วขาย ดังที่เราเห็นในปัจจุบันว่ามีน้ำพริกเผาหลากหลายยี่ห้อวางขายอยู่ตามตลาด และซูเปอร์มาร์เก็ต

ความหลากหลายของน้ำพริกเผา: ฉั่วฮะเส็ง และสูตรเฉพาะ

นอกจากน้ำพริกเผาแม่ประนอมแล้ว ปัจจุบันยังมีน้ำพริกเผาแบรนด์อื่นๆ อีกมากมายที่ได้รับความนิยม ตัวอย่างเช่น น้ำพริกเผาฉั่วฮะเส็ง ที่เป็นแบรนด์เก่าแก่ที่อยู่คู่ครัวไทยมานานกว่าหลายทศวรรษ เพียงแต่ในช่วงเริ่มแรกแบรนด์นี้ไม่ได้ขายแบบบรรจุขวดแก้ว แต่จะขายแบบตักใส่กระทง หรืออาจจะมีลูกค้าบางคนเอาหม้อมาตัก รวมถึงซื้อเป็นถุงทีละกิโลบ้างก็มี โดยจุดเริ่มต้นของการผลิตนั้นจะอยู่ที่เยาวราช

ความโดดเด่นของน้ำพริกเผาฉั่วฮะเส็งนั้นเกิดจากการปรับสูตร โดยนำกรรมวิธีของคนจีนมาผสมผสานเข้ากับน้ำพริกเผาไทย ซึ่งน้ำพริกเผาสูตรนี้จะมีลักษณะมันๆ ไม่เหมือนสูตรไทยที่จะมีความแห้งมากกว่า เป็นสูตรที่คิดค้นขึ้นมาเพื่อใช้เป็นเครื่องปรุงโดยเฉพาะ ปัจจุบันน้ำพริกเผาฉั่วฮะเส็งถูกบรรจุลงในกระป๋องจำหน่าย ซึ่งเป็นเพียงไม่กี่แบรนด์ที่ใช้กระป๋องมาใส่น้ำพริกเผา