Gyro (ยีโร)

Gyro (ยีโร) หรือที่หลายคนรู้จักในชื่อ เคบับกรีก เป็นอาหารประเภทเนื้อย่างสไตล์กรีกที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ด้วยรสชาติที่กลมกล่อม หอมเครื่องเทศ ทานคู่กับขนมปังพิต้านุ่มๆ ผักสดกรอบๆ และซอสรสเลิศต่างๆ ไจโรจึงกลายเป็นหนึ่งในอาหารกรีกยอดนิยมที่คนทั่วโลกให้ความสนใจและเป็นที่ชื่นชอบอย่างแพร่หลาย วันนี้ Rimping Supermarket จะพาคุณไปเจาะลึกถึงความเป็นมาและเสน่ห์ของเมนูสตรีทฟู้ดระดับโลกจานนี้กันค่ะ

ต้นกำเนิดที่ซับซ้อน: อิทธิพลจากตะวันออกกลางและไบแซนไทน์

ต้นกำเนิดของ ยีโร มีประวัติย้อนกลับไปในช่วงปี 1922 ซึ่งเป็นช่วงหลังจากการอพยพของชาวกรีกจากอนาโตเลีย (Anatolia) และเอเชียไมเนอร์ ว่ากันว่าก่อนจะเป็นยีโรในแบบที่เรารู้จักกันในปัจจุบัน อาหารเมนูนี้ได้รับอิทธิพลอย่างมากจาก จักรวรรดิไบแซนไทน์ และจากภูมิภาคใกล้เคียง เนื่องจากประเทศโดยรอบอย่าง ตุรกี และ อาร์เมเนีย ก็มีอาหารที่มีลักษณะคล้ายคลึงกันอย่างแพร่หลาย

ในตุรกี อาหารประเภทนี้จะเรียกว่า Doner Kebab (โดเนอร์ เคบับ) ซึ่งหมายถึงเนื้อที่หมุนย่าง และถูกแล่เป็นชิ้นบางๆ

ส่วนในอาร์เมเนีย และภูมิภาคเลอวานต์ (Levant) จะเรียกว่า Shawarma (ชาวาร์มา) ซึ่งใช้เทคนิคการย่างเนื้อในแนวตั้งและแล่เนื้อเช่นเดียวกัน

การปรุงอาหารแบบ ยีโร โดยทั่วไปแล้วจะใช้เนื้อสัตว์ (นิยมใช้เนื้อหมู เนื้อวัว เนื้อแกะ หรือเนื้อไก่) นำมาเสียบซ้อนกันเป็นแท่งใหญ่บน เตาย่างแนวตั้ง แล้วหมุนอย่างช้าๆ ด้วยความร้อน เนื้อสัตว์จะถูกย่างไปเรื่อยๆ จนสุกพอดี จากนั้นพ่อครัวจะใช้มีดแล่เนื้อสัตว์เป็นชิ้นบางๆ จากเตาย่างที่หมุนอยู่เรื่อยๆ แล้วนำเนื้อที่แล่ได้มาห่อด้วย ขนมปังพิต้า (Pita bread) แผ่นนุ่มๆ พร้อมกับผักนานาชนิด เช่น ผักสลัด หัวหอม มะเขือเทศ และแตงกวา แล้วราดด้วย ซอสโยเกิร์ตที่เรียกว่า Tzatziki (ซัดซิกิ) ซึ่งเป็นซอสที่มีส่วนผสมของโยเกิร์ต แตงกวา และกระเทียม ให้รสชาติเปรี้ยวอมเค็มสดชื่น ตัดกับความมันของเนื้อสัตว์ได้อย่างลงตัว

ความเชื่อมโยงกับกรีกโบราณ: Obeliske สู่ Souvlaki และ Gyro

อย่างไรก็ตาม มีอีกทฤษฎีหนึ่งกล่าวว่า ยีโร อาจมีรากฐานที่ลึกซึ้งยิ่งขึ้นจาก กรีกโบราณ เพราะในสมัยโบราณ ชาวกรีกจะนิยมทานเนื้อย่างเสียบไม้ที่เรียกว่า Obelisk (โอเบลิสก์) ซึ่งเป็นเนื้อย่างชิ้นเล็กๆ เสียบไม้คล้ายบาร์บีคิว ต่อมาได้พัฒนามาเป็น Souvlaki (ซูฟลากี) ที่เราคุ้นเคยกันในปัจจุบัน

ความน่าสนใจคือ ยีโร สามารถทำได้หลายแบบ ไม่จำเป็นต้องใช้เนื้อจากเตาย่างหมุนเท่านั้น แต่ยังสามารถนำเนื้อย่างแบบ Souvlaki มาห่อด้วยแป้งพิต้าที่เรียกว่า Souvlaki Pita ได้ด้วย ซึ่งเป็นการผสมผสานระหว่างเทคนิคการย่างแบบดั้งเดิมกับการห่อแบบยีโร ทำให้เกิดความหลากหลายในเมนูนี้

การแพร่หลายทั่วโลก: หลังสงครามและอิทธิพลท้องถิ่น

ต่อมา เมื่อชาวกรีกเริ่มอพยพไปยังภูมิภาคต่างๆ ทั่วโลก เช่น ยุโรป อเมริกาเหนือ และออสเตรเลียหลัง สงครามโลกครั้งที่ 2 ยีโร ก็เริ่มได้รับความนิยมอย่างล้นหลามในต่างประเทศ จนเกิดเป็นความหลากหลายในท้องถิ่น (Local Variations) โดยแต่ละพื้นที่ก็จะมีเอกลักษณ์เป็นของตัวเอง:

• Donair ของแคนาดา: มักจะมีซอสรสหวานและมีเนื้อสัมผัสที่แตกต่างจาก Tzatziki ดั้งเดิม
• Al Pastor ของเม็กซิโก: แม้จะมีต้นกำเนิดจาก Shawarma ของชาวเลบานอนที่อพยพมายังเม็กซิโก แต่ก็ใช้เทคนิคการย่างเนื้อแนวตั้งคล้ายกัน โดยมีรสชาติเข้มข้นจากสับปะรด พริก และสมุนไพรอื่นๆ ซึ่งเป็นอิทธิพลจากวัฒนธรรมอาหารเม็กซิกัน

ใน สหรัฐอเมริกา ยีโร ได้รับการแนะนำให้รู้จักเป็นครั้งแรกในปี 1965 โดย George Apostolou ในร้านอาหาร Parkview ที่ตั้งอยู่ในเมืองชิคาโก รัฐอิลลินอยส์ ซึ่งเป็นเมืองที่มีชุมชนชาวกรีกขนาดใหญ่ หลังจากนั้นไม่นาน ยีโรก็ได้รับความนิยมอย่างกว้างขวางทัดเทียมกับแฮมเบอร์เกอร์ และอาหารฟาสต์ฟู้ดอื่นๆ กลายเป็นหนึ่งในอาหารข้างทางที่คนอเมริกันชื่นชอบ

Gyro ในปัจจุบัน: อาหารข้างทางระดับโลกที่หลากหลาย

ทุกวันนี้ ยีโร กลายเป็นอาหารข้างทางที่ได้รับความนิยมไปทั่วโลก และได้รับการพัฒนาให้มีความหลากหลายมากขึ้น เพื่อตอบสนองรสนิยมที่แตกต่างกันไปในแต่ละวัฒนธรรม มีการนำเนื้อสัตว์อื่น ๆ มาใช้ เช่น เนื้อไก่ เนื้อแกะ หรือแม้กระทั่งเนื้อปลา นอกจากนี้ยังมีรูปแบบ มังสวิรัติ (vegetarian) และ ปราศจากกลูเตน (gluten-free) โดยใช้โปรตีนจากพืช เช่น เต้าหู้ หรือเห็ด และใช้ขนมปังพิต้าที่ทำจากแป้งที่ปราศจากกลูเตน เพื่อให้ทุกคนสามารถเข้าถึงและลิ้มลองความอร่อยของยีโรได้

Gyro ไม่ได้เป็นเพียงแค่อาหาร แต่เป็นสัญลักษณ์ของความยืดหยุ่นทางวัฒนธรรมและวิวัฒนาการของอาหาร ซึ่งเริ่มต้นจากความจำเป็นกลายมาเป็นเมนูสตรีทฟู้ดระดับโลก ที่ Rimping Supermarket เรามีวัตถุดิบคุณภาพดีเยี่ยมมากมาย ไม่ว่าจะเป็นเนื้อสัตว์สำหรับทำยีโร ขนมปังพิต้า ซอส Tzatziki และผักสดหลากหลายชนิด พร้อมให้คุณได้สร้างสรรค์ Gyro สไตล์กรีกแท้ๆ ได้เองที่บ้าน เพื่อสัมผัสประสบการณ์รสชาติที่แปลกใหม่และน่าประทับใจ