Toshikoshi Soba (โทชิโคชิโซบะ, 年越しそば)

ในค่ำคืนวันส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่ ชาวญี่ปุ่นมีประเพณีและขนบธรรมเนียมที่สืบทอดกันมาจากรุ่นสู่รุ่น ซึ่งก็คือการทาน โทชิโคชิโซบะ (Toshikoshi Soba) เนื่องจากเชื่อกันว่าหากทานเส้นโซบะในช่วงวันขึ้นปีใหม่ ชีวิตจะยืนยาวเหมือนความยาวของเส้นโซบะ รวมถึงปัญหาและอุปสรรคต่างๆ ก็จะคลี่คลายได้ง่าย วันนี้ Rimping Supermarket จะพาคุณไปเจาะลึกเรื่องราวของบะหมี่แห่งความโชคดีนี้กันค่ะ

ความหมายของ บะหมี่ข้ามปี

Toshikoshi Soba (โทชิโคชิโซบะ) แปลตรงตัวว่า บะหมี่ข้ามปี (年越しそば) ในภาษาญี่ปุ่น ซึ่งบ่งบอกถึงการเปลี่ยนผ่านจากปีเก่าไปสู่ปีใหม่ โดยเป็นโซบะอีกรูปแบบหนึ่งที่ชาวญี่ปุ่นนิยมทานกันก่อนเที่ยงคืนของวันส่งท้ายปีเก่าในวันที่ 31 ธันวาคม โดยมักจะเสิร์ฟมาพร้อมกับเครื่องเคียงที่มีความหมายดีๆ และเป็นสิริมงคล เช่น

• กุ้ง: หมายถึง อายุยืนยาว
• หัวไชเท้าขูด: ช่วย ขจัดวิญญาณชั่วร้าย และ ตัดความสัมพันธ์ที่ไม่ดี
• เต้าหู้ทอด: เป็นสัญลักษณ์ของ ความเจริญรุ่งเรืองทางธุรกิจ และ ความโชคดี
• คามาโบโกะ (ลูกชิ้นปลาญี่ปุ่น): สีแดงเป็นสัญลักษณ์ของ เครื่องราง และสีขาวเป็นสัญลักษณ์ของ ความบริสุทธิ์
• ต้นหอม: เป็นสัญลักษณ์ของ การทำงานหนักแห่งปี
• ไข่: เป็นสัญลักษณ์ของ ความโชคดี โชคลาภ และ ความเจริญรุ่งเรือง

ต้นกำเนิดและตำนาน

ต้นกำเนิดของ โทชิโคชิโซบะ มีประวัติย้อนกลับไปหลายศตวรรษ โดยมีรากฐานมาจากนิทานพื้นบ้านของญี่ปุ่นที่บันทึกเอาไว้ว่าการทานโซบะในวันส่งท้ายปีเก่า เริ่มต้นขึ้นในสมัย เอโดะ (1603-1868) โดยในช่วงเวลานี้มักจะมีการเสิร์ฟบะหมี่โซบะที่วัดและศาลเจ้าในช่วงการเฉลิมฉลองปีใหม่ เพื่อนำความโชคดีและความเจริญรุ่งเรืองมาสู่ผู้คน

อีกตำนานหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับ โทชิโคชิโซบะ มีความเชื่อมโยงกับ พุทธศาสนา เนื่องจาก บัควีต (Buckwheat) ซึ่งเป็นส่วนประกอบหลักในการทำเส้นโซบะ เชื่อกันว่าพระภิกษุที่เดินทางเข้ามาในญี่ปุ่นประมาณ ศตวรรษที่ 9 นำบัควีตเข้ามาเผยแพร่และเชื่อว่าพืชชนิดนี้เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เมื่อเวลาผ่านไปโซบะจึงมีความเกี่ยวข้องกับการชำระล้างจิตวิญญาณ ดังนั้น การทานโทชิโคชิโซบะในวันส่งท้ายปีเก่าจึงกลายเป็นสัญลักษณ์ของการชำระล้างสิ่งสกปรกในปีที่ผ่านมา และเริ่มต้นปีใหม่ด้วยความบริสุทธิ์

ความหลากหลายในภูมิภาคและการเฉลิมฉลองร่วมกัน

นอกจากนี้ การเตรียมและการทาน โทชิโคชิโซบะ ในญี่ปุ่นยังแตกต่างกันไปตามภูมิภาคต่างๆ อีกด้วย ซึ่งแต่ละแห่งจะมีขนบธรรมเนียมและความชอบที่เป็นเอกลักษณ์ เช่น บางพื้นที่มักเสิร์ฟมาในน้ำซุปดาชิร้อนๆ ในขณะที่บางพื้นที่มักเสิร์ฟแบบเย็นทานคู่กับซอสสึยุ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความหลากหลายของวัฒนธรรมอาหารญี่ปุ่น

ในญี่ปุ่นสมัยใหม่ โทชิโคชิโซบะ ยังคงเป็นประเพณีการทำอาหารที่ได้รับการยกย่องทางวัฒนธรรม โดยผู้คนในครอบครัวจะมารวมตัวช่วยกันทำเส้นโซบะด้วยมือ และรับประทานโทชิโคชิโซบะร่วมกัน ทำให้ประเพณีนี้กลายเป็นสัญลักษณ์ของ ความอบอุ่น ความสุข และความสามัคคี เป็นการรวมญาติและสร้างความผูกพันในวันสำคัญ

การแพร่หลายของประเพณีสู่ระดับสากล

เมื่อเวลาผ่านไป ความนิยมของ โทชิโคชิโซบะ ก็แพร่กระจายไปไกลเกินขอบเขตของประเทศญี่ปุ่น ทำให้กลายเป็นที่รู้จักในหลายประเทศ เนื่องจากชาวญี่ปุ่นที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ต่างๆ ทั่วโลกนำเอาวัฒนธรรมและประเพณีนี้ติดตัวไปด้วย ทำให้การทาน โทชิโคชิโซบะ ในวันส่งท้ายปีเก่าได้รับความนิยมในหลายประเทศ และกลายเป็นหนึ่งในสัญลักษณ์ที่น่าสนใจของวัฒนธรรมปีใหม่ของญี่ปุ่น