วัฒนธรรมการทานขนมปังจิ้มน้ำมันมะกอก

ในวัฒนธรรมอาหารตะวันตก โดยเฉพาะอาหารอิตาเลียน การทานขนมปังจิ้มน้ำมันมะกอกถือเป็นอีกหนึ่งประเพณีที่นิยมทำกันมาเป็นเวลานาน เพราะชาวอิตาลีชอบทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ อาหารหลากหลายเมนูมักจะถูกรังสรรค์ขึ้นมาด้วยกรรมวิธีที่ไม่ยากเย็นเท่าไหร่นัก เน้นใช้วัตถุดิบที่หาง่าย แต่ได้ประโยชน์และสารอาหารเต็ม ๆ ดังนั้นขนมปังจิ้มน้ำมันมะกอกจึงเป็นอีกหนึ่งเมนูที่ชาวอิตาเลียนชอบทาน

กำเนิดน้ำมันมะกอก: มรดกจากโรมัน

การปลูกมะกอกในอิตาลีมีมาแต่สมัยโบราณ โดยมีหลักฐานที่เป็นลายลักษณ์อักษรฉบับแรกบันทึกไว้ว่าการปลูกมะกอกในอิตาลีมีมาตั้งแต่ช่วงศตวรรษที่ 8 ซึ่งชาวโรมันที่อาศัยอยู่ทางตอนกลางของอิตาลีเป็นคนกลุ่มแรกที่ปลูกต้นมะกอกและผลิตน้ำมันมะกอกในปริมาณมาก ต่อมาเมื่ออาณาจักรโรมันรุ่งเรือง การผลิตและการบริโภคน้ำมันมะกอกจึงแพร่หลายมากขึ้นทั่วทั้งอิตาลีและทะเลเมดิเตอร์เรเนียน

"Pane Olio": ความเรียบง่ายที่ลงตัว

ในช่วงยุคกลาง ขนมปังเริ่มเป็นที่นิยมมากขึ้นในอาหารยุโรปและอิตาลี ซึ่งในสมัยนั้นการทำขนมปังถือเป็นงานฝีมือเฉพาะทางอย่างหนึ่ง เนื่องจากต้องอาศัยวิธีการทำอย่างพิถีพิถัน โดยการทำขนมปังมักจะทำด้วยแป้ง Sour Dough ซึ่งเป็นกระบวนการหมักด้วยยีสต์ธรรมชาติที่ทำให้ขนมปังมีรสชาติโดดเด่น

โดยวัฒนธรรมการทานขนมปังจิ้มน้ำมันมะกอกน่าจะเริ่มขึ้นในช่วงเวลานี้ เพราะอย่างที่กล่าวไปแล้วข้างต้นว่าน้ำมันมะกอกเป็นส่วนประกอบที่นิยมในอาหารอิตาลีมานานหลายศตวรรษ แต่พอมาถึงยุคที่ขนมปังเริ่มได้รับความนิยม การนำน้ำมันมะกอกและขนมปังมาทานคู่กัน จึงเป็นเรื่องที่ไม่น่าแปลกสักเท่าไหร่

จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ไม่มีการระบุชี้ชัดว่าใครเป็นผู้ริเริ่มนำขนมปังมาจิ้มในน้ำมันมะกอก แต่พอความนิยมเริ่มมีมากขึ้นเรื่อย ๆ น้ำมันมะกอกจึงกลายเป็นสินค้าสำคัญในยุโรป โดยเฉพาะอย่างยิ่งในอิตาลี น้ำมันมะกอกมักจะถูกนำมาใช้งานอย่างกว้างขวาง โดยในอิตาลีขนมปังจิ้มน้ำมันมะกอกจะเรียกกันว่า Pane olio ซึ่งแปลว่า ขนมปังและน้ำมันมะกอก โดยในบางภูมิภาคของอิตาลียังนิยมเสิร์ฟมาพร้อมกระเทียมและสมุนไพรอื่น ๆ อีกด้วย

Massimiliano Alajmo เชฟชื่อดังของร้าน Le Calandre ในอิตาลี ได้ให้สัมภาษณ์กับนิตยสาร Gambero Rosso ว่าเขานิยาม Pane olio ว่าเป็น การเชื้อเชิญให้กลับไปสู่ความเรียบง่ายและความสนุกสนาน เพราะขนมปังจิ้มน้ำมันมะกอกเป็นอาหารง่าย ๆ อเนกประสงค์ที่สามารถทานเป็นอาหารเรียกน้ำย่อยหรือเป็นอาหารว่างได้ตลอดเวลา เป็นสูตรที่ทุกคนเห็นพ้องต้องกันว่ามีประโยชน์ต่อสุขภาพ

ประโยชน์เพื่อสุขภาพ: เหตุผลที่ชาวอิตาเลียนรัก "Pane Olio"

Tiziana Stallone นักโภชนาการในกรุงโรมอธิบายว่า น้ำมันมะกอกบริสุทธิ์มีไขมันไม่อิ่มตัวเชิงเดี่ยวสูง ซึ่งมีประโยชน์ต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด อุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยปกป้องร่างกายจากความเครียด โดยสิ่งเหล่านี้สามารถช่วยลดความเสี่ยงของโรคเรื้อรัง เช่น มะเร็งและอัลไซเมอร์ได้

นอกจากนี้น้ำมันมะกอกยังประกอบไปด้วยสารต้านการอักเสบหลายชนิด ว่ากันว่าการทานน้ำมันมะกอกเป็นประจำจะช่วยปรับปรุงสุขภาพทางเดินอาหาร โดยลดการอักเสบในกระเพาะอาหาร ช่วยให้ดูดซึมสารอาหารได้ดีขึ้น

ด้วยเหตุนี้เองนักโภชนาการหลายท่านจึงแนะนำให้เด็ก ๆ ทานน้ำมันมะกอกกันมากขึ้น แต่การทานน้ำมันมะกอกเปล่า ๆ อาจจะเป็นเรื่องยากสำหรับเด็ก ๆ ฉะนั้นการทานน้ำมันมะกอกคู่กับขนมปังจึงเป็นทางเลือกที่ดีที่สุด พ่อแม่ชาวอิตาลีจึงให้เด็ก ๆ ทานขนมปังจิ้มน้ำมันมะกอกเป็นประจำ ซึ่งจะทานเป็นของว่างทานเล่นหรือทานเป็นอาหารเรียกน้ำย่อยก็ได้เช่นกัน ดังนั้นจึงไม่แปลกใจเลยที่เราจะเห็นชาวอิตาลีทานขนมปังจิ้มน้ำมันมะกอกกันตลอดเวลาอย่างไม่มีเบื่อ นั่นเป็นเพราะว่าพวกเขาถูกปลูกฝังให้รักสุขภาพกันมาตั้งแต่เด็ก ๆ นั่นเองค่ะ